Clock concepts & Short Tricks in Marathi/घड्याळ वरील उदाहरणे, MPSC CSAT Notes PDF

घड्याळ

घड्याळ हे वेळ दर्शवण्यासाठी आणि देखरेख करण्यासाठी वापरले जाणारे साधन आहे. हे एक इलेक्ट्रॉनिक उपकरण आहे जे एक तास, मिनिट आणि सेकंदाचा कालावधी सादर करते.

या प्रकरणामध्ये विविध प्रकारचे प्रश्न खालीलप्रमाणे आहेत.

1. घड्याळाच्या हातांमधील कोन (Angle Between the Hands of the Clock)
2. घड्याळाच्या हातांची स्थिती (Position of Hands of the clock)
3. सदोष घड्याळे (Faulty clocks)
4. घड्याळाने मिळवलेली किंवा गमावलेली वेळ (Time Gained or lost by the clock)

घड्याळ दोन गोष्टी दर्शवते. म्हणजे, तासाला मिनिटे. एक मिनिट हे एका तासाच्या 1/60व्या किंवा 60 सेकंदांच्या बरोबरीचे वेळेचे एकक आहे, म्हणजे 1 मिनिटे = 60 सेकंद.

घड्याळे संकल्पना

• घड्याळाचा डायल आकारात गोलाकार आहे आणि 60 समान मिनिटांच्या जागेत विभागलेला आहे
• 60-मिनिटांची जागा 3600 चा कोन शोधते. म्हणून, 1 मिनिट स्पेस 60 चा कोन मागे टाकते
• 1 तासात, मिनिट हात 60-मिनिटांची जागा किंवा 3600, तास हात 5-मिनिटांची जागा किंवा 300 पार करतो
• घड्याळाचे हात 15 मिनिटांच्या अंतरावर लंब असतात
• घड्याळाचे हात एका सरळ रेषेत आणि 30 मिनिटांच्या अंतरावर एकमेकांच्या विरुद्ध असतात.
• घड्याळाचे हात एका सरळ रेषेत असतात जेव्हा ते एकमेकांशी जुळतात किंवा विरुद्ध असतात.
• घड्याळाचे हात 12 तासात 22 वेळा आणि दिवसातून 44 वेळा एकमेकांना लंब असतात.
• घड्याळाचे हात 12 तासांत 11 वेळा आणि दिवसातून 22 वेळा एकमेकांच्या विरुद्ध असतात.
• मिनिटाचा हात प्रति तासाच्या तुलनेत 55 मिनिटांनी वाढतो.

त्यामुळे x मिनिटाची जागा तासाला मिनिटाला हाताने मिळवायची आहे x.(60/55) किंवा x.(12/11) म्हणून मोजली जाऊ शकते.

उदा: घड्याळ 2 आणि 3 वाजण्याच्या दरम्यान किती वाजता घड्याळाचे हात एकमेकांच्या विरुद्ध असतात.

1. 34(6/11) 2 वाजता
2. 43(7/11) 2 वाजता
3. 56(8/11) 2 वाजता
4. 64(9/11) 2 वाजता

2 वाजता, खाली दर्शविल्याप्रमाणे मिनिटाचा हात 12 वाजता असेल.

तासाच्या हाताशी जुळण्यासाठी मिनिटाचा हात प्रथम 10 मिनिटांच्या मोकळ्या जागेवर ट्रेस केला पाहिजे आणि नंतर घड्याळाचे हात एकमेकांच्या विरुद्ध असतील तर मिनिट हाताने 30-मिनिटांची जागा शोधली पाहिजे, म्हणजे तासाच्या हाताच्या विरुद्ध असणे, संपूर्णपणे 10+30 = 40 मिनिटांची जागा मिळवली पाहिजे. 

आपल्याला माहित आहे की,

• मिनिट हाताने 1 तासात तासाच्या तुलनेत 55-मिनिटांची जागा वाढते
• म्हणून, 40 × (60/55) = 43(7/11) मध्ये मिनिट हाताने तासाच्या तुलनेत 40-मिनिटांची जागा वाढवणे.
• त्यामुळे घड्याळ आणि मिनिटाचे हात 43 (7/11) नंतर 2' वाजले एकमेकांच्या विरुद्ध असतील.
• त्यामुळे योग्य पर्याय 2 आहे.

PDF मधील घटक: 

• जेव्हा घड्याळ खूप वेगवान, खूप मंद असते (When the clock is too fast, too slow)
• कोनांवर समस्या (Problems On angles)
• चुकीच्या घड्याळांमध्ये समस्या (Problems on incorrect clocks)

वरील सर्व घटकांविषयी अधिक माहिती जाणून घेण्यासाठी पीडीएफ डाउनलोड करा

घड्याळ, Download PDF मराठीमध्ये

To access the article in English, click here:

Clock

More From Us:

MPSC Rajyaseva 30 Days Study Plan 

MPSC Current Affairs 2021: Download in Marathi & English

Important Government Schemes For MPSC 

NCERT Books for MPSC State Exam 2021

Maharashtra State Board Books PDF

MPSC GK Study Material: Complete Notes for MPSC Exam [Free]

Download BYJU'S Exam Prep App

Daily, Monthly, Yearly Current Affairs Digest, Daily Editorial Analysis, Free PDF's & more, Join our Telegram Group Join Now